CRISTÓBAL RAMÍREZ

A pregunta lóxica é: por que un peregrino que hai 600 ou 700 anos viña a Santiago camiñando mil ou dous mil quilómetros despois seguía ata o fin da Terra, ata Fisterra (e nalgúns casos, ata Muxía)? Porque nin en Fisterra nin en Muxía están as reliquias do apóstolo Santiago, claro. Pero ambos se disputan ser o punto final da peregrinación.

Son numerosos os estudosos —co sarriao e moi serio Manuel Rodríguez á cabeza— os que cren que antes de que no século IX se atopase o corpo do Apóstolo no bosque Libredón —onde hoxe se ergue a catedral— xa había algún tipo de carreiro que levaba ao último recuncho da Terra que se coñecía, e que ademais era frecuentado. A partir de aí, o mar ignoto, cos seus enormes monstros e o seu final que non se adiviñaba sequera. Pero como se pensaba que o planeta era plano, chegaríase a un punto no que os barcos caerían polo infinito espazo adiante. Para morrer de medo, vaia.

De calquera xeito, moitos peregrinos seguían a Fisterra e hoxe fano tamén, con Muxía gañando protagonismo nestes últimos decenios. De maneira que, unha vez cumpridos os ritos en Compostela, volvían botar a andar polo que é a rúa Hortas. É dicir, saían da cidade por unha porta inexistente na actualidade, que estaba entre o que é o hostal dos Reis Católicos e o edificio do Concello (Raxoi) e que se chamaba porta do Paraíso.

Así a ruta conduce a Augapesada, territorio de Ames, e alí atópase unha ponte romana, pequena e entrañable, dende a que parte unha curta pero moi dura subida de 1.200 metros.

A seguinte parada é outra ponte, pero esta de enormes dimensións e, sinxelamente, excepcional: Ponte Maceira, que co seu núcleo de casas, pazo e muíños entrou na categoría dos pobos máis bonitos de España. Antesala, á súa vez, de Negreira, co seu magnífico pazo do Cotón.

A partir dese punto, en curtas e constantes subidas e baixadas, a Prolongación a Fisterra e Muxía intérnase por bosques e espazos rurais pouco habitados, enclaves moi tranquilos, para chegar a un auténtico balcón sobre o Atlántico. Alá abaixo, aos pés, esténdese a localidade de Cee (ata non hai moitos anos, cunha factoría baleeira), e a primeira impresión é que resulta imposible descender. Así de claro. Pero o camiño foi deseñado con intelixencia, e con curva tras contracurva vaise salvando tan gran desnivel.

E logo de Cee, Corcubión, xa sen pendentes e cun pequeno bonito barrio antigo, unha igrexa na que se admira a arte gótica e unha historia polo menos triste a principios do século XIX, cando os soldados de Napoleón, que invadiran España, arrasaron alí todo o que atoparon por diante.

Un paseo pola costa

Queda un paseo pola costa para gañar Fisterra. Claro que ese non é o final: hai que ir ata a punta do cabo, un par de quilómetros chans polo itinerario oficial. Pero se quedan forzas, logo da notable igrexa de Santa María das Areas, vírese á dereita e súbase o monte, onde esperan as ruínas da ermida de San Guillerme e o seu sepulcro antropomorfo (todo iso, sinalizado como unha ruta de sendeirismo). Por aí tamén se acaba na punta do cabo, e con mellores vistas.

Unha cita a un viaxeiro curioso: ben avanzado o século XIX quixo ver o Atlántico dende o alto dese monte un vendedor de biblias chamado George Borrow, a quen en España o chamaron don Jorgito el Inglés. Intentou subir nun día de tanta calor que estivo a piques de morrer asfixiado porque nin os seus pulmóns nin o seu corazón o resistían. Un criado que se chamaba Antonio arrastrouno á sombra e deulle aire. Viviu.

Pero e Muxía? Pois hai dous xeitos de ir ata esa vila eminentemente mariñeira e turística co seu santuario de Nosa Señora da Barca, a súa Pedra de Abalar e o seu monumento aos voluntarios do Prestige, chamado A Ferida. Unha é desviarse en Hospital, un lugar que se atopa entre Negreira e Cee, e ir directamente a Muxía no canto de a Fisterra. E a outra, unha vez na fin do mundo, tirar en paralelo á costa vía Lires pasando por Duio, a antiga Dugium que quedou sepultada pola area. Lires é a ría máis pequena de Galicia, coa enorme praia de Nemiña e unha oferta hostaleira moi grande. Pero elíxase o que se elixa, non hai que ter medo a perderse: a sinalización é perfecta.

 

Gastronomía: Viño mesturado con auga

O viño contén alcohol, así que ata que unha persoa é adulta non debe nin probalo. Pero a historia dinos que non había nenos peregrinando a Santiago hai 700 ou 800 anos. Viñan adultos, e eles si tomaban viño. Era algo normal, e ata nalgúns albergues (que entón se chamaban hospitais, aínda que quen durmía alí non estivese doente) invitábaselles a cear e ofrecíaselles viño.

Pero facían algo que hoxe non se adoita facer: mesturábano con auga. Por dúas razóns: porque así non se gastaba tanto e quedaba para os seguintes peregrinos e porque se evitaba que alguén bebese de máis (se bebes moito alcohol o teu fígado se estraga, causa dores e acabas morrendo, aínda que sexas adulto).

E hai unha terceira razón. O viño, como dixemos ao principio, contén alcohol. E o alcohol desinfecta. Así que para as pequenas molestias do estómago e os intestinos, o viño viña ben porque desinfectaba. Decátate de que a hixiene nos alimentos e no corpo xeneralizouse hai só 70 ou 80 anos.

 

Peregrinos históricos: Aegidia 

A primeira muller italiana que visitou o sepulcro do apóstolo Santiago chamábase Aegidia. Peregrinou a Santiago no ano 1190. Vivía, dedicada á oración, no mosteiro de Ceccano, situado na campiña romana. De feito, na documentación deste cenobio figura que partiu camiño a Santiago o 8 de setembro de dito ano.

Como xa comezaba a ser costume, e logo incluso acabaría por converterse en algo moi popular, fixo testamento antes de botar a camiñar. Por que o fixo? Pois porque os perigos que afrontaban por entón os peregrinos que decidían partir cara a Santiago de Compostela eran moitos, unha cuestión que, de feito, aumentaba por ser muller.

Aínda que ao final sempre sae a dúbida: chegou a Santiago ou non? Ninguén pode confirmalo, aínda que a lenda diga que si.

Compartir en Compartir en Facebook Compartir en Twitter Compartir en WhatsApp

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies, pinche el enlace para mayor información.

ACEPTAR
Aviso de cookies