ALBERTO POMBO
Aprender a bailar sen música, nunha cadencia de pasos asíncrona a calquera ritmo. Emocionarse coa arte de vangarda en vellos manuais teóricos sen cor e con profusas explicacións sobre a técnica. Afondar no universo cinematográfico sen imaxes, se cadra algún fotograma. Exemplos ridículos, inverosímiles e, con certeza, estratexias pedagóxicas con raizame no fracaso.
Agora ben, e se o escenario for literatura, mais sen literatura? Algo a explicar desde unha correlación de datos e de datas biográficos, teóricos e cronolóxicos. Algún textiño. De preferencia, poucos. Métrica, rima, estrutura, recursos formais.
Produción literaria
Durante unhas poucas semanas ou incluso meses, o alumnado será quen de enumeralos, categorizalos e citar liñas temáticas dos diferentes axentes envolvidos na produción literaria. Pero pouco máis.
Porque os obxectivos que, enunciados en infinitivo, enfeitan as programacións didácticas sobre a necesidade de aprender a valorar textos da nosa tradición literaria, apreciar a beleza das expresións artísticas ou fomentar o gusto pola lectura… esmorecerán perante o agora imperativo coñecemento teórico, simplemente enciclopédico.
Ás veces cometo a ousadía de preguntar por algún autor ou autora. De Rosalía escoito que o pai era cura. Que Blanco Amor era homosexual. Que Novoneira flipaba co Courel. Que Avilés tiña unha taberna en Noia. E que Castaño traballaba na tele.
O Sálvame Deluxe das nosas letras. Unha colección de cromos en forma de curiosidades que salpementan escasas mostras literarias e que reproducen contidos absolutamente distantes de calquera intención artística e transformadora e desde o corazón mesmo dun sistema herdado.
Creación literaria
Non debemos perder de vista aquí que precisamente se falaba de arte. De literatura. E iso é o radicalmente obxectivo. Habería pois que partir da mesma esencia, da creación literaria, para transmitirmos sexa aquilo que for e chegar a quen recibe a mensaxe.
Que sentido ten, se non, falarmos dun autor sen a obra? Para que un Miguelanxo Prado sen pinceis e lapis de cores ou un Francisco Leiro sen martelo? Unha Lúa Ribeira sen cámara ou unha Mercedes Peón sen instrumentos e baixada dos escenarios?
Porque, repárese ben, o gusto por calquera arte xorde do consumo, mais en ningún caso da transmisión enciclopédica.
Alberto Pombo é profesor de Lingua nun instituto de secundaria.
