MARÍA BALLESTEROS
A poesía fai maxia coas palabras. Transforma a linguaxe común en algo novo e único, algo que vai máis alá do significado que ata entón coñeciamos. O escritor Benjamín Prado pensa que esa calidade da poesía danos dereito a esperar dos poetas que «das súas roseiras broten caraveis, peras dos seus olmos, uvas das súas cerdeiras». Abracadabra, vaia. «Chove para que eu soñe». Velaí outro pouco de maxia do poeta do Courel, Uxío Novoneyra.
E aínda que a maxia non sempre xorde, poesía é tamén intentalo, practicar eses poderes máxicos, e ademais poesía é levar de cando en vez uns versos á boca, igual que cantaruxamos algunha canción que nos vén á cabeza. «E levabas no peteiro, / paxariño soñador, / unhas follas de loureiro / e tres pétalos de flor…», canta os seus versos o profesor e poeta vigués Antonio García Teijeiro. Un consello: regaládevos uns versos cada día. Son de balde. E se vos gusta escribir, tentade escribilos vós.
Cando eu nacín, meu padriño, que traballaba nunha inmobiliaria, escribiume un poema que dicía algunhas verdades, como que eu era «redonda como una pelota», e unha grande mentira: «Qué decir de su hermano, que quiere comerla a besos». O que quería o meu irmán era facerme desaparecer porque a partir daquel momento el era o «príncipe destronado». Xa sabedes: ese cativo que de súpeto ten que compartir o amor que ata daquela lle dedicaban en exclusiva os seus pais.
Mentiras ou verdades, tanto ten. Ata eu, con 13 anos, escribín un poema para un concurso da miña parroquia. O primeiro e último poema da miña fugaz carreira poética. O caso é que se meu padriño e máis eu o intentamos, calquera pode facelo. E se non vos apetece escribir, deixade escapar entre os beizos, como unha corrente de ar: «Mar, metade da minha alma é feita de maresia». Se cadra moitos de vós compartides esa característica coa portuguesa Sophia de Mello Breyner, que escribiu o verso.
O meu poema era malo, hai que dicilo, pero comezaba con certo ritmo: «O río baixa bailando, o río pola montaña…», e o ritmo é o que fai moitas veces que a poesía, como a música, nos cative. «A poesía murcha cando se afasta moito da música», dicía outro poeta, Ezra Pound. Como o da música, o ritmo da poesía pode acompañarmos aínda que non entendamos de todo o seu significado. Non vos pasa coas cancións, que ás veces non comprendedes a letra ou non vos parastes a escoitala, pero algo nelas vos abanea? Ten algo de máxico, si. A condición imprescindible para que a poesía nos atrape
—entendámola de todo ou non— é que nos chegue ao ouvido, por iso temos que lela sempre en voz alta ou escoitala recitada. Ou cantada, claro, que é outro dos vehículos nos que os versos mellor viaxan.
Un bo xeito de celebrar a poesía esta semana é xustamente escoitar a voz dos poetas musicada. Hai grandes clásicos nesas tarefas, como Amancio Prada, que cantou moito a Rosalía de Castro; ou Joan Manuel Serrat, que converteu nun éxito popular, por exemplo, o «caminante, no hay camino / se hace camino al andar» de Antonio Machado; ou o cubano Pablo Milanés, que puxo música ao seu compatriota Nicolás Guillén en aquel De qué callada manera. Pero anímovos a buscar os vosos propios ritmos entre a xente máis nova. Podedes comezar, por exemplo, coa luguesa Laura Lamontagne, que se atreve a cantar desde poesía medieval, como a do trobador Martín Códax —vede se non a súa versión de Banharemonos nas ondas—, ata a Xustiza pola man de Rosalía ou os poemas de Xela Arias. Moita maxia e moito ritmo.
