MARÍA BALLESTEROS
Na vida hai cousas esenciais como comer e beber, pero, aínda que ás veces o esquezamos, durmir é até máis importante. Nunha situación extrema, podemos pasar días sen comer nin beber. Pensade, por exemplo, nos recentes terremotos en Turquía e Siria, onde os equipos de emerxencias rescataron baixo os cascallos a persoas con vida logo de máis de dez días atrapadas. Sen durmir, en cambio, aguantamos moito menos: somos como móbiles sen batería, como bonecos de trapo sen ninguén que nos mova. Aínda así, vivimos nun mundo no que ás veces semella que durmir ben é cousa de preguiceiros, cando, en realidade, durmir ben é cousa de xente lista.
O corpo humano é unha máquina que funciona moi ben, pero que require mantemento, un mantemento que se fai cada noite no taller mecánico do sono, onde todas as nosas células se reparan a diario. E non vale con chegar ás présas e agardar que 14 ou 15 horas de desgaste se compensen con catro chambonadas dun mecánico apurado. Reparar un organismo tan complexo, con tantas funcionalidades como o noso, require o seu tempo. Necesitamos un cen por cen de actualización cada noite para que as cousas funcionen ben durante o día. Non hai atallos. Menos aínda en certos momentos da vida nos que afrontamos tarefas tan importantes como crecer ou estudar.
As cousas funcionan ben, por exemplo, cando o que aprendemos queda ben fixado no noso arquivo, colocado no lugar que lle corresponde, para que sexamos quen de atopalo cando nos faga falta. Por iso é un erro descomunal quitarlle horas ao sono para estudar. Se cadra, estúdase máis tempo, pero non mellor. É como encher o carriño do súper con produtos estupendos e logo chegar a casa e deixalos amoreados na mesa da cociña ou gardalos onde non é: os xeados no forno, os iogures no estante do baño e a pasta de dentes no caixón das verduras do frigorífico. Se estudamos moito e durmimos pouco, non nos vai prestar. Non hai ninguén que poña orde nos novos coñecementos.
Malia a importancia fundamental dese paso polo taller mecánico, o certo é que os seres humanos durmimos cada vez menos. Os estudosos do sono e da súa influencia na nosa vida din que nos últimos 150 anos perdemos de media entre unha hora e hora e media de sono ao día. Nun século e medio cambiamos moito, pero necesitamos seguir durmindo como entón, así que hai que poñerse firmes e tentar que as présas, as nosas variadas actividades e as pantallas non nos rouben nin un minuto máis de descanso. É o noso dereito e a nosa fórmula máxica para o benestar.
Dúas das cousas que máis nos alteraron o descanso ao longo de todas estas décadas foron a luz artificial —a nós, os humanos, pero tamén aos animais e vexetais que viven en contornas urbanas— e, máis recentemente, as pantallas, que, como pequenos soles, afectan tamén aos nosos ritmos do sono. Igual que agardamos o solpor e a escuridade para durmir, tamén temos que procurar que a posta deses soles pequenos que levamos no peto se faga a tempo, que nos dea marxe suficiente para que o bólido que deixamos no taller á noite vaia baixando as revolucións aos poucos. Só hai que ir desconectándose o antes posible do móbil, da tableta, da tele, dos videoxogos… Prepararse para a actualización.
Este venres 17, una semana antes de que adiantemos os reloxos para o horario de verán e reseteemos outra vez o noso tempo de descanso, os expertos en sono no mundo nos piden que non esquezamos o importante que é para a saúde. Facémoslles caso?
